Egzamanın Türleri, Tedavi Yöntemleri ve Kalıcı Kontrol Stratejileri
Cilt sağlığı, genel sağlığın aynasıdır. Ancak kaşıntı, kızarıklık, kuruluk ve çatlaklarla seyreden bazı cilt hastalıkları, hem fiziksel hem de psikolojik açıdan ciddi rahatsızlıklara yol açabilir. Bu hastalıkların başında ise egzama gelir. Toplumda oldukça yaygın görülen egzama, kronik seyri nedeniyle “tamamen geçer mi?” sorusunu da beraberinde getirir.
Egzama Nedir?
Egzama, cildin dış tabakasında meydana gelen iltihaplanma ile karakterize, genellikle kaşıntılı, kızarık, pullu ve kurulukla seyreden bir deri hastalığıdır. Tıbbi literatürde “dermatit” olarak da adlandırılır.
Egzama bulaşıcı değildir ancak ataklar halinde seyredebilir ve tedavi edilmediğinde yaşam kalitesini ciddi şekilde düşürebilir.
Egzama Neden Olur?
Egzamanın ortaya çıkmasında tek bir neden yoktur. Çoğu zaman birden fazla faktör birlikte rol oynar.
Egzamanın Başlıca Nedenleri
-
Genetik yatkınlık
-
Bağışıklık sistemi hassasiyeti
-
Alerjik reaksiyonlar
-
Kimyasal maddeler (deterjan, sabun, temizlik ürünleri)
-
Stres ve psikolojik faktörler
-
Çevresel etkenler (soğuk, sıcak, nem)
Bu faktörler, cildin koruyucu bariyerini zayıflatarak egzamanın ortaya çıkmasına neden olur.
Egzama Türleri Nelerdir?
“Egzama tamamen geçer mi?” sorusunun cevabı, egzamanın türüne göre değişir. Çünkü her egzama tipi aynı seyri göstermez.
1. Atopik Dermatit
-
En sık görülen egzama türüdür
-
Genellikle çocukluk çağında başlar
-
Alerjik bünyelerde daha yaygındır
-
Kronik seyirlidir
2. Kontakt Dermatit
-
Bir maddeye temas sonrası gelişir
-
Tahriş edici veya alerjik olabilir
-
Nedeni ortadan kaldırıldığında tamamen geçebilir
3. Seboreik Dermatit
-
Saçlı deri, yüz ve kulak çevresinde görülür
-
Kepeklenme ile seyreder
-
Kontrol altına alınabilir ancak tekrarlayabilir
4. Dishidrotik Egzama
-
El ve ayaklarda su dolu kabarcıklar görülür
-
Stres ve terleme tetikleyicidir
5. Nummuler Egzama
-
Para şeklinde lezyonlarla seyreder
-
Daha çok erişkinlerde görülür
Egzama Tamamen Geçer mi? (En Çok Merak Edilen Soru)
Bu sorunun yanıtı net ama önemlidir:
👉 Egzama bazı türlerde tamamen geçebilir, bazı türlerde ise kronik olup kontrol altına alınır.
Tamamen Geçebilen Egzama Türleri
-
Kontakt dermatit
-
Tahriş kaynaklı egzama
-
Geçici çevresel faktörlere bağlı egzama
Bu türlerde, tetikleyici faktör ortadan kaldırıldığında egzama kalıcı olarak iyileşebilir.
Kronik Seyirli Egzama Türleri
-
Atopik dermatit
-
Seboreik dermatit
-
Bazı el ve ayak egzamaları
Bu türlerde amaç tam iyileşme değil, uzun süreli kontrol ve ataksız dönemler sağlamaktır.
Egzama Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Egzama tedavisi kişiye özel planlanır ve genellikle çok yönlüdür.
1. Topikal (Sürme) Tedaviler
Kortizonlu Kremler
-
İltihabı ve kaşıntıyı hızla azaltır
-
Doktor kontrolünde kullanılmalıdır
Kortizonsuz İmmün Modülatörler
-
Uzun süreli kullanım için uygundur
-
Özellikle yüz ve hassas bölgelerde tercih edilir
2. Nemlendirici Tedavisi (Tedavinin Temeli)
Egzamalı ciltte nem bariyeri bozulmuştur.
-
Parfümsüz
-
Alkol içermeyen
-
Yoğun nemlendiriciler
günde en az 2 kez kullanılmalıdır.
3. Alerjenlerden ve Tetikleyicilerden Kaçınma
Egzama tedavisinde ilaç kadar koruyucu önlemler de önemlidir.
-
Kimyasal temizlik ürünlerinden kaçınmak
-
Eldiven kullanmak
-
Alerji testleri yaptırmak
-
Pamuklu kıyafetler tercih etmek
4. Sistemik Tedaviler
Ağır egzama vakalarında:
-
Antihistaminikler
-
Ağızdan kortizon
-
Bağışıklık baskılayıcı ilaçlar
-
Biyolojik ajanlar
kullanılabilir.
5. Fototerapi (Işık Tedavisi)
UV ışınları ile yapılan bu tedavi, dirençli egzama vakalarında etkilidir.
Egzama Tedavisinde Stresin Rolü
Stres, egzamanın en önemli tetikleyicilerindendir.
-
Stres egzama ataklarını artırır
-
Kaşıntı–stres kısır döngüsü oluşur
Bu nedenle tedavide:
-
Uyku düzeni
-
Psikolojik destek
-
Gevşeme teknikleri
önemli yer tutar.
Egzama Tekrarlar mı?
Evet, özellikle kronik egzama türleri tekrarlayabilir. Ancak doğru tedaviyle:
-
Atak sıklığı azalır
-
Belirtiler hafifler
-
Uzun süreli rahat dönemler sağlanır
Egzama Kendi Kendine Geçer mi?
Hafif vakalarda ve temas kaynaklı egzamalar bazen kendiliğinden düzelebilir. Ancak çoğu durumda tedavi edilmezse:
-
Yayılır
-
Kronikleşir
-
Ciltte kalınlaşma ve renk değişikliği oluşur
Egzamayı Tamamen Geçirmek İçin Neler Yapılmalı?
-
Erken tanı
-
Düzenli dermatoloji kontrolü
-
Kişiye özel tedavi planı
-
Tetikleyicilerin belirlenmesi
-
Tedaviyi yarım bırakmamak