Öksürük, yabancı maddelerin solunum yollarına yerleşmesine karşı bir savunma mekanizmasıdır ve genellikle kısa süreli bir belirtidir. Ancak bazı durumlarda uzun süreli hale gelebilir. Sağlıklı kişilerde, yabancı madde solunum yollarına girdiğinde, vagus siniri aracılığıyla beyne uyarı gönderilir ve öksürükle ilgili otomatik olaylar başlar.
ÖKSÜRÜĞÜN TANISI
Öksürüğün tanısında süresi, gün içindeki seyri, tetikleyen faktörler, karakteri ve ilaç öyküsü önemlidir. Öksürük süresine göre akut (3 haftadan kısa), subakut (3-8 hafta arası) ve kronik (8 haftanın üzerinde) olarak sınıflandırılır.
ÖKSÜRÜĞÜN NEDENLERİ
Akut Öksürük Nedenleri
- Soğuk algınlığı, sinüzit gibi viral bakteriyel üst solunum yolu enfeksiyonları
- Zatürre
- Astım
- Toksik gaz inhalasyonu
- KOAH (amfizem, kronik bronşit)
Subakut Öksürük Nedenleri
- Enfeksiyon sonrası
- Reflü hastalıkları
- Akciğer tümörü
- Akciğer ve kalp zarı hastalıkları
Kronik Öksürük Nedenleri
- Astım
- Reflü hastalıkları
- ACE inhibitörü ilaç kullanımı
- Tüberküloz
- Psikojenik öksürük
- Mesleki akciğer hastalıkları
- Bronşiektazi, kalp yetmezliği
- Kistik fibrozis
TANI VE TETKİKLER
Hastanın öyküsü, muayene bulguları ve gerekirse laboratuvar testleri (tam kan sayımı, CRP, sedimentasyon, IgE düzeyi) ve radyolojik görüntülemeler (akciğer grafisi, akciğer tomografisi) tanıda kullanılır.
TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Öksürük Baskılayıcı İlaçlar
- Mukosiliyer aktivite üzerine etkili olanlar
- Bromheksin, Guaifenesin, N-Asetilsistein, Erdostein
- Periferal etkili öksürük baskılayıcılar
- Levodropropizin
- Santral etkili öksürük baskılayıcılar
- Kodein, Dekstrometorfan
- Diğer öksürük baskılayıcılar
- Albuterol / Salbutamol, Antihistaminik – Dekonjestanlar
Nonfarmakolojik Tedavi Seçenekleri
- Zencefil, bal, karanfil karışımı
- Ayva çayı
- Ekinezya çayı
- Ayva, bal, ıhlamur karışımı
- Zencefil, bal, limon, tarçın, karabiber karışımı
Fatih Demircan